Ecstasy (XTC)
7 dingen die je moet weten over XTC
Wat is het?
De werkzame stof van XTC is MDMA (methyleen-dioxy-methamfetamine). XTC is verwant met stimulerende stoffen zoals amfetamines, maar ook met mescaline, een tripmiddel uit de peyotecactus. XTC werkt dus opwekkend en bewustzijnsveranderend (hallucinogeen).
Het wordt verkocht onder de vorm van veelkleurige tabletten, pillen of capsules. Door gebruikers dikwijls 'bollen' genoemd. Soms ook in poeder- en kristalvorm.
XTC pillen kunnen allerlei vormen en kleuren hebben en vaak staat er een logo op. Dit zegt echter niets over de samenstelling van het product. De dosis MDMA in een pil kan sterk variëren. Soms zijn er andere stoffen toegevoegd en soms zit er zelfs helemaal geen MDMA in! Een pil kan dus heel verschillend en onvoorspelbaar werken.
Hoe wordt het gebruikt?
- Omdat XTC voornamelijk als pil op de markt is, wordt het gewoon geslikt.
- In poedervorm nemen gebruikers kleine likjes, of ze rollen het in een vloeitje ('XTC-bommetje') en slikken het door. Soms wordt het opgelost in een drankje.
- Het effect wordt merkbaar na een half uur tot een uur. Na ongeveer 4 tot 6 uren neemt de werking af. Soms wordt er dan bijgeslikt.
Effecten van XTC
De effecten van XTC worden niet alleen bepaald door het middel, maar ook door de instelling van de gebruiker (stemming, verwachting, ervaring) en de omgeving waarin wordt gebruikt (rustig, druk, vertrouwd of niet). De beschreven effecten kunnen dus per persoon sterk uiteenlopend zijn.
Over het algemeen werkt XTC opwekkend en bewustzijnsveranderend (hallucinogeen).
Hieronder vind je animatie over de werking van XTC van Unity (een Nederlands vrijwilligersproject, voor en door jongeren uit de dance-scene).
- Gewenste effecten:
- Energiek, blij en zweverig gevoel
- Het 'entactogeen effect': gevoel van verbondenheid, openheid en welbehagen. Je krijgt ook de neiging om met anderen contact te willen maken.
- Zin om te bewegen of te dansen.
- Intensere belevingen van kleuren en geluiden (opgaan in muziek).
- Ongewenste effecten of bijwerkingen:
- Onrust, opgejaagdheid, hartkloppingen, verhoogde lichaamstemperatuur en ongecoördineerde bewegingen.
- Misselijkheid, soms braken, benauwdheid en duizeligheid.
- Stijf gevoel in de kaken, malen met de kaken en tandenknarsen.
- Droge mond en hoofdpijn.
- Moeilijk kunnen plassen.
- De lichamelijke effecten zijn:
- verhoogde hartslag en lichaamstemperatuur
- verwijde pupillen, droge mond en keel
XTC begint een half uur tot een uur na inname te werken. De werking duurt 4 tot 6 uren. Vrouwen, jongeren en mensen met een laag lichaamsgewicht kunnen de effecten heftiger en langduriger ervaren.
De 'XTC dip'
- Een XTC trip kent dikwijls een golvend verloop. Tijdens het eerste gedeelte komen vooral de positieve effecten naar voor, nadien de minder positieve zoals vermoeidheid, rusteloosheid en een somber gevoel.
- De meeste gebruikers ervaren achteraf een dip die soms enkele dagen kan duren. De XTC dip is een gevolg van de uitputting van serotonine in de hersenen, samen met een slaaptekort, te weinig gegeten hebben en het 'nachtje doordoen'. Als je veel gedanst hebt kan je ook spierpijn hebben.
- Soms probeert men de 'XTC dip' op te vangen door bij te slikken. Dit resulteert echter eerder in een opgepept en opgejaagd gevoel, terwijl vrolijkheid en zweverigheid ontbreken.
- Als je frequent gebruikt (iedere maand, of vaker) dan zal je waarschijnlijk merken dat de positieve effecten van XTC sterk verminderen. Vooral het 'high' zijn ontbreekt en gevoelens van blijdschap, openheid en samenhorigheid blijven achterwege. Je blijft wel de oppeppende effecten ervaren. Bijslikken heeft dan opnieuw weinig zin, want je hebt namelijk een tekort aan serotonine in je hersenen als gevolg van overmatig gebruik.
Risico's van XTC
Een belangrijk algemeen risico is dat je nooit precies weet wat een XTC pil (of poeder) bevat. De samenstelling en dosis kan per pil sterk verschillen, wat tot zeer ongewenste effecten kan leiden.
Op korte termijn:
- XTC-gebruik doet de lichaamstemperatuur stijgen. In een warme omgeving en zeker wanneer je te weinig water drinkt, kan dit tot oververhitting en uitdroging leiden. Oververhitting kan aanleiding geven tot orgaanschade (lever en nieren) en is soms dodelijk. Medisch ingrijpen is dikwijls noodzakelijk. Als je XTC gebruikt is het zeer belangrijk dat je 1-2 glazen water (of frisdrank/sportdrank) per uur drinkt, zeker als je veel danst in een warme omgeving.
- Door XTC voel je pijn en vermoeidheid minder. Het kan daardoor leiden tot overbelasting en uitputting.
- XTC neemt remmingen weg, waardoor je risico's slechter inschat (bijvoorbeeld bij seksuele contacten of in het verkeer).
- Je hartslag en bloeddruk gaan de hoogte in. Als je problemen hebt met hart en bloedvaten kan dit zeer riskant zijn. Als je astma hebt en astmamedicijnen neemt, dan kan je bloeddruk eveneens gevaarlijk gaan stijgen.
- Bij overdosering (door te veel pillen of door 1 pil met een hoge concentratie MDMA) krijg je last van hoofdpijn, misselijkheid, hartkloppingen, angstaanvallen, verwardheid, coördinatiestoornissen en hoge koorts.
- De dip achteraf kan langer dan een dag aanhouden en versterkt somberheid en depressieve gevoelens. Als je gevoelig bent voor een depressieve stemming en voor angstklachten, dan kan je XTC best vermijden.
- Als je antidepressiva neemt, dan kan de combinatie met XTC gevaarlijk zijn.
- Gebruik geen XTC wanneer je zwanger bent of borstvoeding geeft.
Op langere termijn:
- Langdurig en frequent gebruik kunnen leiden tot veranderingen in de hersenen, waarbij geheugen en concentratievermogen afnemen. De kans op hersenschade is groter wanneer je gebruikt bij hoge temperaturen, wanneer je XTC combineert met speed en wanneer je een vrouw bent. De omvang en de ernst van de mogelijke hersenschade staat nog volop ter discussie. Vermoedelijk kan de opgelopen schade zich na een periode van niet gebruik herstellen.
- Het effect op de hersenen kan ook tot uiting komen door aanslepende depressieve klachten, angstaanvallen en verwardheid.
- Zwaar XTC gebruik kan lever en nieren beschadigen.
- Veelvuldig gebruik blijkt je ook vatbaarder te maken voor ziektes en infecties.
- Hoewel lichamelijke verslaving niet echt optreedt als gevolg van XTC gebruik, kan het wel aanleiding geven tot psychische verslaving. Je ervaart dan een drang om elk weekend te gebruiken, je hebt de indruk dat je anders geen plezier meer beleeft en dat je geen 'contact' met anderen kan maken. Nochtans doet overmatig gebruik de positieve effecten net afnemen. Je wordt er nog wel opgepept van en blijft een 'high' nastreven dat je niet meer bereikt...
XTC combineren
Combinatie van verschillende middelen verhoogt de kans op onvoorspelbare effecten, maar brengt dikwijls ook meer risico's met zich mee.
Met alcohol
- Het combineren van XTC met alcohol kan je hoofdpijn, misselijkheid en een extra kater opleveren. Je maakt ook meer kans op een 'black-out' (je niet of slechts gedeeltelijk kunnen herinneren wat de avond voordien gebeurde).
- Deze combinatie kan een extra belasting voor je hart betekenen. Als je hartproblemen hebt loop je ernstig risico.
- De kans op uitdroging van je lichaam wordt ook groter en kan zeer gevaarlijk zijn. Hoewel het een goede zaak is dat je voldoende drinkt (zie ook risico's ), heeft alcohol net een vochtafdrijvend effect.
Met cocaïne of speed
- Cocaïne en speed zijn beide stimulerende middelen. De combinatie met het stimulerend effect van XTC kan je hart zwaar overbelasten.
- Het bewustzijnsveranderende effect van de XTC wordt verminderd en je kan er overdreven 'opgefokt' van worden.
- Je loopt meer kans op lichamelijke uitputting, en op oververhitting en/of uitdroging.
- De kater achteraf kan heel zwaar zijn en dagen aanslepen.
- Je loopt meer kans op hersenbeschadiging, want de afbraak van de XTC in je lever wordt afgeremd (vooral door cocaïne).
Met GHB
- Deze combinatie kan je remmingen helemaal doen verdwijnen, waardoor je mogelijk dingen gaat doen die je normaal niet zou doen of zelfs niet zou willen doen (bijvoorbeeld op seksueel gebied).
- De combinatie is ook zeer moeilijk te doseren omdat het opeppende effect van XTC het dempende effect van GHB kan maskeren. Zodra de XTC wat uitgewerkt raakt kan je de verdoving van GHB extra sterk gaan voelen en plots onderuit gaan.
Met cannabis
- Deze combinatie kan onvoorspelbaar zijn en tot verwarring of 'paranoia' leiden. Wacht altijd met blowen tot je weet hoe de XTC 'valt'.
- Gebruikers kunnen er verschillend op reageren: je voelt niets van het blowen, of het hallucinogene effect wordt versterkt, of het opgepepte gevoel wordt afgezwakt.
Veilig gebruiken?
Gebruik van XTC houdt altijd risico's in. Als je ondanks deze risico's toch wilt gebruiken probeer dan de risico's zoveel mogelijk te beperken.
- Informeer jezelf over de mogelijke effecten, bijwerkingen en risico's.
- Gebruik enkel als je jezelf psychisch en lichamelijk goed voelt. Respecteer je grenzen.
- Als je niet weet wat in een pil zit, slik ze dan niet ineens. Probeer eerst een kwart en wacht gedurende een uur het effect af.
- Gebruik niet meer dan 1 keer per 2-3 maanden. Niet meer dan 1 dosis per keer.
- Zorg voor voldoende rust en afkoeling. Drink voldoende. Bij voorkeur geen alcohol, maar water of frisdrank (1-2 glazen per uur). Zeker in warme en overvolle dancings.
- Als je alleen nog het oppeppende effect voelt, dan gebruik je in ieder geval te veel of dan is de periode tussen het gebruik te kort.
- Combineer niet met andere drugs, alcohol of medicijnen.
- Zorg achteraf voor voldoende rust en ga niet bijslikken om de dip te voorkomen (dit maakt de kater alleen maar erger). Eet voldoende en gebruik ook producten die Vitamine C bevatten (fruit, sinaasappelsap,...).
Gebruik zeker niet wanneer:
- je jezelf somber, moe of gespannen voelt,
- je last hebt van psychische klachten (depressie, angststoornis, paniekaanvallen, psychose),
- je de volgende dag moet werken of studeren, of wanneer je andere verplichtingen hebt,
- je nog naar huis moet rijden,
- je zwanger bent of borstvoeding geeft,
- je medicatie gebruikt.
Wat als het misgaat bij een ander?
- Als je angstig of verward wordt: zoek een rustige plaats op, spreek kalmerend toe.
- Als je tekenen van oververhitting vertoont met hoge lichaamstemperatuur en rode huid: zoek een koele plaats op en drink water, desnoods besprenkelen met water en overtollige kleding verwijderen.
- Bij hoge lichaamstemperatuur en bleke huid: idem en schakel medische hulp in.
- Bij 'out' gaan: schakel medische hulp in.
- Bij pijn in de hartstreek: schakel medische hulp in.
Meer info
- Info voor feestvierders op de website van De DrugLijn.
- Meer weten over drugs? Drugs ABC (van De DrugLijn)